Odmiany współczesnego czarownictwa
Współczesne czarownictwo nie jest religią jednorodną. Najstarsze jego odmiany wywodzą się z Wielkiej Brytanii jest czarownictwo gardneriańskie(„gardneriańskie”, czyli ukształtowane przez dr Geralda B. Gardnera) i pokrewne mu czarownictwo aleksandriańskie („aleksandriańskie”, czyli ukształtowane przez Alexa Sandersa). Obydwie te tradycje są niejednokrotnie określane mianem Wicca Tradycyjnego, bądź też Brytyjskiego Wicca Tradycyjnego. Obydwie wywodzą swoje linie inicjacyjne od członków covenu czarownic w New Forest w Anglii, działającego w pierwszej połowie dwudziestego wieku. W Wicca Tradycyjnym czcimy Boga i Boginię Czarownic, świętujemy osiem Sabatów (świąt agrarnych i solarnych) oraz Esbaty (święta związane z cyklem lunarnym). Podstawowe rytuały naszej tradycji zawarte są w grimoirze nazywanym Księgą Cieni, chociaż większa część nauk przekazywana jest ustnie. Wicca Tradycyjne można praktykować jedynie w covenie, któremu przewodzą zazwyczaj Arcykapłan i Arcykapłanka. Żeby zostać Wiccaninem Tradycyjnym należy przejść inicjację, którą musi przeprowadzić osoba posiadająca drugi, bądź trzeci stopień wtajemniczenia w wiccańskie misteria i której linia inicjacyjna prowadzi do covenu w New Forest. Owe tradycje różnią się od siebie przede wszystkim pozycją Arcykapłna w covenie, który w tradycji aleksandriańskiej może pełnić funkcje przeznaczone w tradycji gardneriańskiej wyłącznie dla Arcykapłanki, takie jak, chociażby, wyznaczanie przestrzeni sakralnej dokonywane na początku każdego wiccańskiego rytuału. Aleksandrianie, w przeciwieństwie do gardnerian dopuszczają praktykowanie w szatach podczas niektórych rytuałów.
Inną tradycją brytyjskiego czarownictwa jest Klan Tubal Kaina (The Clan of Tubal Cain), którego czołowymi propagatorami byli Robert Cochrane, Doreen Valiente i Evan John Jones. Klan Tubal Kaina podobnie jak Wicca Tradycyjna to inicjacyjna, misteryjna tradycja, w przeciwieństwie do tej pierwszej jest ona jednak dużo mniej sformalizowana. Rytuały praktykuje się w niej w covenach. Spotkaniom przewodzi Magister. Czasami pomaga mu w tym Panna. W przeciwieństwie do wiccan tradycyjnych członkowie Klanu Tubal Kaina czczą nie parę bóstw, a trójcę (Potrójną Boginię, Boga oraz Rogate Dziecię), świętują jedynie cztery Sabaty (święta agrarne). Nie posiadają żadnej księgi z rytuałami. Cała tradycja przekazywana jest wyłącznie ustnie.
Tradycją zbliżoną do Klanu Tubal Kaina jest Cultus Sabbati, której czołowym propagatorem i Magistrem był Andrew B. Chumbley. Cultus Sabbati jest tradycją gnostyczną czerpiącą zarówno z folkloru wysp brytyjskich, bliskowschodniego mistycyzmu, jak i europejskiej tradycji grimuarycznej.
Kolejną tradycją brytyjskiego czarownictwa jest kornwalijskie Ros An Bucca, w której czci się androginiczne bóstwo o imieniu Bucca. Tradycja ta sięga do kornwalijskiego folkloru, aczkolwiek odwołuje się również do nauk dr Gerald B. Gardnera, Alexa Sandersa i Roberta Cochrane’a.
Tradycją pokrewną Wicca Tradycyjnemu jest Y Plant Bran, której główną propagatorką była walijska czarownica Ruth Wynn Owen. Y Plant Bran czerpie inspirację do swoich praktyk z folkloru walijskiego.
W przeciwieństwie do Wielkiej Brytanii tradycje amerykańskie są dużo bardziej zróżnicowane, chociaż większość z nich wywodzi się, bądź też inspiruje się Wicca Tradycyjnym i Klanem Tubal Kaina. Do takich tradycji należy Amerykańskie Celtyckie Wicca (American Celtic Wicca) stworzone przez Jessie Wicker Bell znaną szerzej jako Lady Sheba. Lady Sheba twierdziła, że pochodzi z rodziny, w której czarownictwo było nauczane od wielu pokoleń. W 1971 roku opublikowała ona swoją prywatną Księgę Cieni, w której większość materiału była ewidentnie inspirowana gardneriańskimi i aleksandriańskimi naukami także zawierała fragmenty oryginalnej wiccańskiej Księgi Cieni. W tym samym roku Lady Sheba inicjowała do swojej tradycji wydawcę jej Księgi Cieni, Carla “Llewellyna” Weschcke, założyciela równie słynnego, co kontrowersyjnego wydawnictwa książek na temat alternatywnej duchowości Lewellyn. W roku 1972 wydało ono kolejną książkę Lady Sheby zatytułowaną „Grimuar Lady Sheby” („The Grimoire of Lady Sheba”). Lady Sheba założyła również pierwszą organizację wiccańska na terenie Stanów Zjednoczonych o nazwie Amerykański Zakon Braci Wiccan (American Order of the Brotherhood of the Wicca.) W pewnym momencie nadała sobie nawet tytuł Królowej Amerykańskich Czarownic. Jednak publiczna działalność nie przysporzyła jej sympatii w środowisku, w którym samozwańczo zaczęła królować i na początku lat osiemdziesiątych wycofała się ona z życia publicznego.
Wicca Tradycyjnym w dużym stopniu inspirowana jest Seax Wicca, tradycja stworzona przez wiccańskiego Arcykapłana Raymonda Bucklanda. Z założenia miała być ona dużo prostsza niż Wicca Tradycyjna. Uznawano w niej też tak zwaną samoinicjację. W przeciwieństwie do Wicca Tradycyjnego można ją było praktykować samotnie. Rytuały tej tradycji zostały opublikowane w 1974 roku w książce „Drzewo, kompletna książka saksońskiego czarownictwa” („Tree the Complete Book of Saxon Witchcraft”).
Inną tradycją ewidentnie nawiązująca do dostępnego publicznie dorobku Gardnera i Sandersa jest Kościół Wicca (Church of Wicca) założony przez Brytyjczyka Gavina Frosta i jego amerykańską żonę Yvonne. Od 1968 roku nauczali oni swojej odmiany wicca najpierw za pomocą kursów korespondencyjnych, a obecnie za pośrednictwem internetu, w tak zwanej szkole wicca.
Wicca Tradycyjnym inspirował się również znany autor piszący dla wydawnictwa Lewellyn Raven Grimassi praktykujący Tradycję Aridiańską (Aridian Tradition) znaną również jako Aricciańskie Czarownictwo (Arician Witchcraft). Na początku swojej kariery literackiej Grimassi twierdził, że był inicjowany do Wicca Tradycyjnego, co okazało się być nieprawdą. Założona przez niego tradycja jest jednak silnie inspirowana Wicca Tradycyjnym oraz folklorem włoskim, w szczególności publikacjami na ten temat dziewiętnastowiecznego amerykańskiego badacza Charlesa Godfreya Lelanda.
Wiele zawdzięcza Wicca Tradycyjnemu również tak zwana Dianiczna Wicca (Dianic Wicca), i to zarówna w postaci stworzonej przez amerykańską feministyczną działaczkę pisarkę węgierskiego pochodzenia posługująca się pseudonimem Zsusanna Budapest, jak i tej założonej przez Marka Robertsa i Morgan McFarland. Obydwie te tradycje są znacznie mniej sformalizowana od Wicca Tradycyjnego. Czci się w nich przede wszystkim Boginię, niezwykle rzadko odwołując się do Boga. Pierwsza z tych tradycji akceptuje wyłącznie kobiety, druga przyjmuje również mężczyzn.
W 1977 roku wiccański Arcykapłan Edmund Buczynski założył Braterstwo Minojskie ( The Minoan Brotherhood), tradycję czarowniczą wzorowaną na Wicca Tradycyjnym, ale przeznaczoną wyłącznie dla homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn. Na podobnej zasadzie powstało Siostrzeństwo Minojskie ( The Minoan Sisterhood) przeznaczone dla lesbijek i biseksualnych kobiet.
Dla odmiany takie powstałe w Stanach Zjednoczonych tradycje takie jak 1734 i Starożytny Kościół Celtycki (The Ancient Keltic Church) inspirowane są naukami Roberta Cochrane’a.
Tradycją czarownictwa, znajdującą się pod stosunkowo niewielkim wpływem brytyjskiego czarownictwa jest Tradycja Feri (Feri Tradition), którą rozpropagował niewidomy poeta Victor H. Anderson. Łączy ona elementy europejskiego czarownictwa z między innymi z hawajską Huną, czy wierzeniami bliskowschodniego kultu Jazydów. Uczennicami Andersona były między innymi Francesca De Grandis, która stworzyła własną tradycję określaną mianem Trzeciej Drogi (The Third Road), łączącą Feri z celtyckim szamanizmem oraz Miriam Simos (Starhawk) założycielka tradycji Reclaiming. Ta ostatnia tradycja udanie łączy czarownictwo z zaangażowanym politycznie feminizmem, walką o prawa mniejszości, tolerancją rasową i ekologią.
Wymienione przeze mnie tradycje nie wyczerpują oczywiście wszystkich istniejących współcześnie odmian czarownictwa. Szczególnie, że wiele czarownic nie posiada żadnego nauczyciela, który byłby w stanie nauczać ich w tradycyjny sposób. Swoją duchową ścieżkę budują one samodzielnie, na podstawie informacji dostępnych w internecie, czy opublikowanych książek. Takie osoby często praktykują samotnie, dużo rzadziej w grupach mniej, lub bardziej przypominających tradycyjne coveny. Ich praktyka może nawiązywać, do którejś z istniejących już tradycji, zazwyczaj jednak jest wysoce zindywidualizowana. Takie czarownice określane są często mianem czarownic eklektycznych, albo wiccan eklektycznych.
